یا حی و یا قیوم

دوش وقت سحر از غصه نجاتم دادند                    وندر آن ظلمت شب آب حیاتم دادند
بیخود از شعشعه ی پرتو ذاتم کردند                        باده از جام تجلی صفاتم دادند‏
چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی              آن شب قدر که این تازه براتم دادند

می گویند یک بار در سال است و شب قدر است. علامه طباطبایی در تفسیر سوره قدر چندین نکته را می آورد که به اختصار بیان می کنم.
1. در این سوره آن شبى که قرآن نازل شده را شب قدر نامیده ، و ظاهرا مراد از قدر تقدیر و اندازه گیرى است ، پس شب قدر شب اندازه گیرى است ، خداى تعالى در آن شب حوادث یک سال را یعنى از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر مى کند، زندگى ، مرگ ، رزق ، سعادت ، شقاوت و چیرهایى دیگر از این قبیل را مقدر مى سازد، آیه سوره دخان هم که در وصف شب قدر است بر این معنا دلالت دارد (انا انزلناه فى لیله مبارکه ).

2. بعضى دیگر گفته اند: کلمه (قدر) به معناى منزلت است ، و اگر شب نزول قرآن را شب قدر خوانده به خاطر اهتمامى بوده که به مقام و منزلت آن شب داشته ، و یا عنایتى که به عبادت متعبدین در آن شب داشته .
3. بعضى دیگر گفته اند: کلمه (قدر) به معناى ضیق و تنگى است ، و شب قدر را بدان جهت قدر خوانده اند که زمین با نزول ملائکه تنگ مى گردد. و این دو وجه به طورى که ملاحظه مى کنید چنگى به دل نمى زند.
4. در کلام خداى تعالى آیه اى که بیان کند لیله مذکور چه شبى بوده دیده نمى شود بجز آیه (شهر رمضان الذى انزل فیه القرآن ) که مى فرماید: قرآن یکپارچه در ماه رمضان نازل شده ، و با انضمام آن به آیه مورد بحث معلوم مى شود شب قدر یکى از شبهاى ماه رمضان است ، و اما اینکه کدامیک از شب هاى آن است در قرآن چیزى که بر آن دلالت کند نیامده ، تنها از اخبار استفاده مى شود.

5.  شیعه امامیه اعتقاد به 19 یا 21 یا 23 ماه رمضان  برای این شب بر اساس روایتی از حضرت امام صادق(ع) دارد در صورتی که بعضی از اهل تسنن اعتقاد به شب 27 ماه رمضان نیز دارند.
______________

در سوره قدر گفته شده این شب از هزار ماه بهتر است. واضح است از هزار ماهی که شب قدر در آن ماهها نباشد. وقتی که هزار ماه را به دوازده تقسیم کنیم عدد ....33333/83 بدست می آید. الان 83 سال یعنی یک عمر نسبتا طولانی. پس اگر در این شب توانستی بهره ببری به اندازه یک عمر برایت کفایت می کند.  یک شب شب زنده داری و وصال با معبود به اندازه یک عمر ارزش دارد. اینکه این شب را در نیمه دوم رمضان قرار داده اند شاید بدین دلیل باشد که روزه دار بیش از نیمی ار راه رسیدن به معبود را پشت سر گذاشته و خودسازی این ماه او را آماده راز و نیاز و گریه استغاثه از درگاه معبود نموده است. می خواهم بگویم هر شبی که انسان توانست شب زنده داری کند و با خدای خودش راز و نیاز کند برای او یک قدر است و می تواند سرنوشت خویش را تغییر دهد که علامه نیز این را آورده است که دعا می تواند سرنوشت و نوشته در شب قدر را تغییر دهد.

یا حق