آغاز یک رمان، نه صرفاً شروعِ داستان، که دعوت‌نامه‌ای‌ست برای ورود به جهانی دیگر. همان‌جاست که نویسنده باید تمام توان خود را به کار بندد تا با نخستین جملات، خواننده را مسحور کند. نادر ابراهیمی، نویسنده‌ی برجسته‌ی ایرانی، در کتابی با نام براعت استهلال بر همین نکته تأکید می‌کند؛ او معتقد است که افتتاحیه‌ی رمان باید چنان دل‌ربا باشد که چشم را صید و دل را تسخیر کند؛ باید خواننده را ناگزیر سازد که ادامه دهد، بی‌آنکه بتواند دست بکشد.

شاید هیچ مثالی به اندازه‌ی مطلع بوف کور صادق هدایت این مفهوم را مجسم نکند:

«در زندگی زخم‌هایی هست که مثل خوره روح را آهسته در انزوا می‌خورد و می‌تراشد. این دردها را نمی‌توان به کسی اظهار کرد…»

در همین یک سطر، جهان تاریک، تلخ و منزوی شخصیت داستان پیش روی ما گشوده می‌شود. خواننده ناچار است بماند، بخواند، و در آن رنج بی‌صدا شریک شود.

اما بوف کور تنها نمونه نیست. در ادبیات جهان نیز، بسیاری از رمان‌های ماندگار با جمله‌ای آغاز می‌شوند که حکم امضا را دارد:

• آنا کارنینا اثر لئو تولستوی:

  «همه‌ی خانواده‌های خوشبخت شبیه یکدیگرند؛ اما هر خانواده‌ی بدبخت، به شیوه‌ی خود بدبخت است.»

• صد سال تنهایی نوشته‌ی گابریل گارسیا مارکز:

  «سال‌ها بعد، هنگامی که سرهنگ آئورلیانو بوئندیا در برابر جوخه‌ی اعدام ایستاده بود، به یاد آن بعدازظهر دور افتاد که پدرش او را برای دیدن یخ برد.»

• داستان دو شهر اثر چارلز دیکنز:

  «بهترین زمان بود، بدترین زمان بود...»

این جملات، چونان ضربه‌ی چکشی بر دروازه‌ی ذهن خواننده‌اند. آن‌ها فقط شروع داستان نیستند؛ تمام فضای آن را در یک لحظه القا می‌کنند، نوعی پیش‌طعم از آن‌چه خواهد آمد.

براعت استهلال یعنی شکوه آغاز؛ یعنی هنرِ نگارش نخستین جمله‌ها به‌گونه‌ای که دیگر گریزی از خواندن باقی نماند. نویسنده‌ای که این هنر را درک کند، راه دل خواننده را از همان ابتدا یافته است.